www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir 1
www.alangalangkumitir.wordpress.com
1. Ha : Hananira sejatine wahananing Hyang.
Adanya pada hakekatnya adalah pendukung Hyang ....
wujud atau
kebenaran.
2. Na : Nadyan ora kasad mata pasti ana.
Meskipun tidak nampak oleh mata, tetapi ia pasti
ada.
3. Ca : Careming Hyang yekti tan ceta wineca.
Nikmatnya Hyang yang sesungguhnya tak (dapat)
diuraikan dengan
jelas(mempergunakan kata-kata). Karena tak ada
sesuatu yang
menyerupai Hyang.
4. Ra : Rasakena rakete lan angganira.
Rasakanlah eratnya dengan badanmu.
5. Ka : Kawruhanan jiwa kongsi kurang weweka.
Ketahuan dari jiwa jika kurang diusahakan.
6. Da : Dadi sasar yen sira nora waspada.
Jika tidak waspada (kau) akan menjadi sesat.
7. Ta : Tamatna prabaning Hyang Sing Sasmita.
Perhatikanlah cahaya Hyang yang memberikan isyarat.
8. Sa : Sasmitane kang kongsi bisa karasa.
Isyarat yang sampai dapat dirasakan.
9. Wa : Waspadalah wewadi kang sira gawa.
Lihatlah dengan seksama (sifat) batin sesungguhnya
yang anda
bawa.
10. La : Lalekna yen sira tumekeng lalis.
Lupakanlah pada waktu anda sampai pada kematian.
11. Pa : Patisasar tan wus manggyapapa.
Kematian sesat yang tak sampai pada tujuan akan
menjumpai
kesengsaraan.
12. Dha : Dhasar beda lan kang wus kalis ing godha.
Pada dasarnya berbeda dengan (orang) yang telah tak
terpengaruh
oleh godaan.
13. Ja : Jangkane mung jenak jemjeming jiwaraga.
Rencana tindakannya, hanya tahan tenteram didalam
kebesaran
jiwa.
14. Ya : Yatnanana liyep luyuting pralaya.
Lihatlah dalam keadaan lupa-lupa ingat mengaburnya
pralaya/kematian.
15. Nya : Nyata sonya nyenyet lebeting kadonyan.
Nyata (bahwa) sunyi senyap (segala) jejak
keduniawian.
16. Ma : Madyen ngalam perantunan aja samara.
Ditengah “ngalam perantunan” janganlah ragu-ragu.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir 2
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
17. Ga : Gayuhaning tanaliyan jung sarwa arga.
Tak ada lain yang hendak dicapai kecuali segala
“gunung” atau
“jamuan”.
18. Ba : Bali murba wisesa ing njero njaba.
Kembali mengatur menguasai (segi) luar dan dalam.
19. Tha : Thukulane widadarja tebah nistha.
Tumbuhnya kekuatan hukum menembus
kerendahan/kehinaan.
20. Nga : Ngarah-arah ing reh mardi-mardiningrat.
Berhati-hati dalam merencanakan pengaturan-mengatur
dunia.
Uraian mengenai 20 petunjuk “aksara” - dari serat
sastra gending; Karya Sultan
Agung Prabu Anyakrakusuma.
1. Sahasa Jawa.
“Kawuri pangertine Hyang, taduhira sastra kalawan
gending, sokur yen wus
sami rujuk nadyan aksara jawa, datan kari saking
gending asalipun, gending
wit purbaning kala, kadya kang wus kocap pinuji”.
Bahasa Indonesia.
“Pemusatan diri pada Hyang, petunjuknya berupa
sastra (syariat) dan bunyi
gending (Manipat). Jika telah disepakati (bersama),
meskipun aksara jiwa
tidak meninggalkan bunyi gending asalnya, bunyi
gending sejak jaman
purbakala, seperti yang telah diucapkan terdahulu.”
2. Bahasa Jawa
“Kadya sastra kalidasa, wit pangestu tuduh kareping
puji, puji asaling
tumuwuh, mirit sang akadiyat, ponang : Ha na ca ra
ka : pituduhipun, dene
kang : da ta sa wa la; kagetyan ingkang pinuji”.
Bahasa Indonesia
“Seperti halnya sastra (aksara jawa) yang dua puluh
(adalah) sebagai pemula
untuk mencapai kebenaran, yang mempatkan petunjuk
akan makna puji, serta
puji kepada segala sumber yang tumbuh (atau hidup);
memberikan (mirit)
ajaran akadiyat berupa ha na ca ra ka, petunjuknya.
Sedang da ta sa wa la,
adalah berarti kepada (kepada Tuhan) yang dipuji”.
3. Bahasa Jawa.
“Wadat jati kang rinasan, ponang: pa da ja ya nya;
angyekteni, kang tuduh lan
kang tinuduh, pada santosanira, wahanane wakhadiyat
pembilipun, dene kang
: ma ga ba ta nga, wus kenyatan jatining sir”
Bahasa Indonesia
“Wadat jati yang dirasakan berupa: pa da ja ya nya;
adalah yang menyaksikan
bahwa yang memberi dan yang diberi petunjuk adalah
sama teguhnya;
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir 3
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
tujuannya (adalah) mendukung dan akhadiyat, sedang:
ma ga ba ta nga
(berarti) sudah menjadi nyata (keadaan) sir yang
sejati?’.
4. Bahasa Jawa.
“Pratandane Manikmaya, wus kenyatan kawruh arah
sayekti, iku wus akiring
tuduh, Manikmaya an taya, kumpuling tyas alam arwah
pambilipun, iku witing
ana akal, akire Hyang Maha Manik”.
Bahasa Indonesia.
“Tanda (daripada) Manikmaya (terlihat) juga sudah
nyata pengetahuan akan
tujuan yang sesungguhnya, itulah akhir dari pada
petunjuk; Manik Maya
adalah Tiada/Taya (suwung) (yaitu) bersatunya hati
dengan alam arwah; itulah
saat mulanya ada akal, dan adalah akhir dari pada
Hyang Maha Manik”.
5. Bahasa Jawa.
“Awale Hyang Manikmaya, gaibe tan kena winoring
tulis, tan arah gon tan
dunung, tan pesti akir awal, manembahing manuksmeng
rasa pandulu, rajem
lir hudaya retna, trus wening datanpa tepi”.
Bahasa Indonesia.
“Kegaiban dari awal Hyang Manikmaya tak dapat diramu
atau diungkap
dengan tulisan, tiada awal dan tiada tempat, tiada
arah dan tiada akhir;
sembahnya (dengan) melebur ke dalam rasa
penglihatan, (bersifat) tajam
bagaikan pucuk manikam, jernih tembus tak bertepi”.
6. Bahasa Jawa.
“Iku telenging paningal, surah sane kang sastra
kalih desi, lan mirit sipati rong
puluh, sipat kahananing dat, ponang akan durung ana
ananipun kababaring
gending akal, Manikmaya wus kang ngelmi”.
Bahasa Indonesia
“Itulah pusat penglihatan, makna daripada dua puluh
aksara, dan (juga)
mengajarkan sifat dua puluh, sifat keadaan Dat,
ketika akal belum mengada
(ada) terurai dalam kata-kata (yang) menyatakan
akal, Manikmaya itulah
Ngelmi”.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar